Yazılıkaya nasıl yapıldı?

Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Rahşan Tamsü Polat’ın yürütücülüğünde gerçekleştirilen “Yazılıkaya/Midas Kalenin Yapay Zekâ Destekli Simülasyonu ve Sanal Tur Uygulaması” projesi, arkeolojide dijital dönüşümün öncü örneklerinden biri olarak dikkat çekiyor.

Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) birimi tarafından desteklenen proje kapsamında, Frig uygarlığının kalbi olan Midas Vadisi yapay zekâ teknolojileriyle üç boyutlu olarak modellendi. Bölgenin tarihsel sahneleri, kültürel dokusu ve ritüelleri, derin öğrenme algoritmaları sayesinde yeniden canlandırıldı. Friglerin Dini Dünyası Gün Yüzüne Çıkıyor 2022 yılında Doç. Dr. Yusuf Polat başkanlığında başlayan Yazılıkaya – Midas Kale kazısı, Friglerin dini ve kültürel yaşamına ışık tutan en önemli arkeolojik çalışmalar arasında yer alıyor. Kazı yürütücüsü Prof. Dr. Rahşan Tamsü Polat, projenin amacını şu sözlerle özetliyor: “Her kazı, yalnızca geçmişi ortaya çıkarmak değil; insanlık hafızasını geleceğe taşımaktır. Midas Vadisi’nde yürüttüğümüz çalışmalar, Friglerin doğayla, inançla ve sanatla kurduğu bağı yeniden görünür kılıyor.” Kazı alanında bulunan kayaya oyulmuş sunaklar ve kabartmalar, Friglerin dini törenlerine ve gündelik yaşamına dair eşsiz bilgiler sunuyor. Arkeolojide Yeni Bir Dönem: Yapay Zekâ Proje kapsamında Midas Vadisi, ilk kez yapay zekâ destekli sistemlerle 360 derece sanal tura dönüştürüldü. Drone fotogrametrisi, dijital haritalama ve derin öğrenme yöntemleriyle oluşturulan model sayesinde ziyaretçiler, binlerce yıl öncesine ait bir Frig köyünü adım adım gezebiliyor. Ayrıca geliştirilen yapay zekâ destekli video canlandırmaları, dönemin dini törenlerini ve mimarisini bilimsel verilere dayanarak yeniden sahneliyor. Kültürel Miras Dijitalde Yaşıyor Anadolu Üniversitesi’nin desteklediği bu çalışma, arkeolojik verilerin dijital ortamda belgelenmesi ve paylaşılması açısından Türkiye’de önemli bir adım olarak görülüyor. Projeyle birlikte hem kültürel mirasın korunması hem de geniş kitlelerin bu zenginliği deneyimlemesi hedefleniyor. Prof. Dr. Polat, projenin anlamını şöyle vurguluyor: “Yapay zekâ bize geçmişin hikâyelerini yeniden anlatma gücü veriyor. Bu, sadece bir kazı değil; Frig kültürünü gelecek kuşaklara ulaştırmanın çağdaş bir yolu.”